هدف این پژوهش پاسخ دادن به پرسشهایی است که از دو جهت قدیمی اند: 1) از این لحاظ که مدت هاست مهمان ذهن نگارنده هستند و 2) از این لحاظ که از دیرباز در تاریخ اندیش? بشر مطرح بوده اند و هنوز هم هستند. این پرسش ها عبارت اند از: الف) رابط? میان ذهن و جسم، ب) رابط? میان زبان و شناخت، ج) رابط? میان زبان و شناخت با مغز/ جسم، و سرانجام) نقش جسم در فرایند شناخت. در این پژوهش با فهم و تبیین این پرسش ها به...

اندیشه رؤیت خداوند، در تعالیم ابن تیمیه که از شاگردان مکتب احمد بن حنبل شمرده می شود، بسیار پررنگ است. استناد وی به ظاهرگرایی در صفات خبری خداوند او را به اعتقاد به جسمانیت و مکان مندی خدا سوق داده است. هرچند ابن تیمیه خود را از پیروان سلف می داند، معتقد است در کلام سلف، سخنی مبنی بر جسمانیت یا عدم جسمانیت خداوند ذکر نشده است؛ درحالی که با استناد به سخنان امام علی× در متون اولیه اهل سنت که او ن...

اندیشه رؤیت خداوند، در تعالیم ابن‌تیمیه که از شاگردان مکتب احمد بن حنبل شمرده می‌شود، بسیار پررنگ است. استناد وی به ظاهرگرایی در صفات خبری خداوند او را به اعتقاد به جسمانیت و مکان‌مندی خدا سوق داده است. هرچند ابن‌تیمیه خود را از پیروان سلف می‌داند، معتقد است در کلام سلف، سخنی مبنی بر جسمانیت یا عدم جسمانیت خداوند ذکر نشده است؛ درحالی‌که با استناد به سخنان امام علی× در متون اولیه اهل‌سنت که او ن...

نسبت «شخص‌وارگی» و «امرِ الوهی»، همواره، از مسائل مهم الهیات و فلسفۀ دین بوده و سبب شکل‌‌گیریِ دوگانۀ «شخص‌‌وارگی» و «ناشخص‌‌وارگیِ» امرِ الوهی شده است. «شخص‌وارگی» به معنای داشتن اوصافی مانندِ علم، قدرت، اراده و خیر است که در انسان نیز، به صورت محدود، دیده می‌شود. «تئیزم» با نسبت دادن چنین اوصافی به امرِ الوهی، مهم‌ترین مدافع شخص‌وارگی است. در مقابل، «پنتئیزم» چنین استدلال می‌کند که الف) شخص، مساوی ...

یکی از مسائل مطروحه پیرامون نفس، کیفیت آن از حیث حدوث جسمانیت و روحانیت آن است. نظر دو حکیم اسلامی، یعنی ملاصدرا و امام خمینی در مورد این مسأله در این مقاله مورد مقایسه قرار گرفته است. در این نوشتار، ابتدا در مورد ذومراتب بودن و نشآت نفس (از جسمانیت تا روحانیت) که مورد ادعای دو حکیم مسلمان است مباحثی مطرح گشته و در ادامه براهین دوازدگانه‌ای را در سه دسته اصلی مطرح و باطل می‌کنند: 1) بطلان ا...

تعبیر «جسمانیت نفس» در آثار صدر‌المتألهین براساس دو نظریه متفاوت از وی قابل تفسیر است: نظریه اول، حدوث جسمانی نفس است که براساس آن، نفس در مراحل ابتدایی وجود خود امری منطبع و حال در ماده است و نظریه دوم، ذاتی بودن «اضافه نفسیت» است که طبق آن، نفس دارای کون تعلقی بوده و در نتیجه از لحاظ وجودی وابسته به ماده است. ملاصدرا گاهی برمبنای نظریه اول و گاهی برمبنای نظریه دوم واژه‌های مادی و جسمانی را بر...

در این پایان نامه، احادیث توحیدی کتاب صحیح بخاری از نظر محتوی مورد نقد و بررسی قرار گرفته و سعی شده تا نوع نگاه احادیث اهل سنت به خداوند مشخص شود و تفاوت آن با نگاه احادیث شیعی نسبت به مسال? یاد شده، مشخص گردد. برای این کار، کتاب حدیثی صحیح بخاری و شروح آن به صورت مکرر مورد مراجعه قرار گرفته است و از آن روی که مباحث توحید در مساله اثبات صانع و هم چنین تحلیل و بررسی صفات الهی متمرکز است، به این ...

ادبیات تطبیقی از حوزه های میان رشته ای است که به ارتباط و زمینه های مشترک می پردازد. دو مکتب معروف ادب تطبیقی یعنی مکتب فرانسوی و آمریکایی، هر یک از نظرگاهی به متن می نگرند؛ اگر مکتب فرانسوی به زمینه های تأثیر و تأثر دو نویسنده یا دو متن بر یکدیگر می پردازد و ارتباط های فرهنگی دو متن را مورد بررسی قرار می دهد، مکتب آمریکایی به بررسی مسایل زیبایی شناختی و مشابهت های معطوف به آن نظر دارد. این مقا...

دیدگاه متکلمان دربارۀ ماهیت نفس ساده و صریح است؛ نفس مادّی و غیرمجرّد است. بیشتر آنها نظریۀ «جسم لطیف» را برگزیدند و ظاهر روایات و تفسیر صحیح از آنها را مؤید این نظریه می‌‌دانند. استدلال‌های عقلی نیز از نظر برخی متکلمان مؤید این نظریه است، ولی برخی دیگر، عقل را در این‌‌باره محکوم به سکوت می‌‌دانند. با وجود این‌که نفس مادی است، ولی از جنس بدن هم نیست. مستقل از بدن است و هویّتی مخصوص به خود دارد و م...